طی یک ماه اخیر صحبت‌های بسیاری درخصوص واردات اتوبوس‌های کارکرده وارداتی به کشور مطرح شده که موجب بسیاری از اختلافات شده است. در این خصوص، هنوز مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست موافقت خود را با این طرح اعلام نکرده است و به نظر می‌رسد به بخشی از این طرح که شامل واردات ۳۵۰ دستگاه اتوبوس یورو۴ بوده، انتقاد دارد. با این‌حال مدیران شهرداری تهران، بر نظر خود نسبت به واردات این اتوبوس‌ها تاکید دارند.
براساس اعلام صورت‌گرفته ازسوی مدیران شهرداری و مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط‌زیست، اتوبوس‌های یورو۴ جزو مدل‌های آلاینده هستند و سن برخی از آن‌ها به بیش‌از ۱۰ سال می‌رسد؛ موضوعی که از نظر موافقان واردات دور مانده، اما سازمان محیط‌زیست را به یکی از مخالفان جدی واردات این اتوبوس‌ها تبدیل کرده است.
آن‌طور که گفته می‌شود، براساس قانون باید اتوبوس‌هایی با عمر کمتر از ۵سال وارد کشور شود و به گفته رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست، تولید اتوبوس‌های یورو۴ از سال ۲۰۰۸ در اروپا متوقف شده و عمر آن‌ها درحال‌حاضر به بیش‌از ۱۵ سال می‌رسد.
احتمال دور زدن شرط تاییدیه محیط‌زیست
تاییدیه سازمان حفاظت محیط‌زیست باید به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شروط قانونی واردات و به‌کارگیری اتوبوس‌های دست دوم در نظرگرفته شود.
براساس قانون، برای ترخیص اتوبوس‌هایی که قرار است از طریق گمرک کشور وارد شوند، باید سازمان حفاظت محیط‌زیست و ســــازمان ملی استاندارد از نظر استانداردهای فنی و آلایندگی این خودروها را تایید کنــــــند و پیش از تایید این سازمان‌ها، امکان ترخیص هیچ اتوبوسی اعم از نو یا دست‌دوم از گمرک وجود نخواهد داشت.
با توجه به صحبت‌های مطرح‌شده از سوی شورای شهر و نایب‌رئیس کمیسیون، به نظر می‌رسد این شرط قانونی نیز قرار است مانند اسقاط از مسیر واردات کامیون‌ها، حذف شده و مسیر واردات برای علاقه‌مندان به این اقدام، تسهیل شود.
اوج‌گیری اختلاف مدیران شهری و محیط زیست بر سر واردات اتوبوس های کارکرده
اختلاف نظر بر سر واردات اتوبوس‌های کارکرده از آن‌جا شروع شد که در میان یک‌هزار دستگاه وارداتی، ۳۵۰ دستگاه اتوبوس یورو۴ با عمر بین ۱۰ تا ۱۵ سال هم دیده می‌شود. همین موضوعی شد تا رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست، صراحتا مخالفت این سازمان را نه با واردات تمام یک‌هزار دستگاه بلکه با مدل‌های یورو۴ اعلام کند.
داریوش گل‌علیزاده در یک برنامه تلویزیونی گفت: «این خودروها نه‌تنها کمکی به حل مشکل آلایندگی نخواهند کرد، بلکه بر شدت آلودگی در کلانشهر تهران دامن خواهند زد.»
رئیس‌پلیس راهور فراجا نیز درخصوص واردات این اتوبوس عنوان کرده بود که تاییدیه سازمان حفاظ محیط زیست یکی از شروط اصلی برای واردات این اتوبوس‌هاست.
سیدکمال هادیان‌فر همچنین بیان کرده بود: «در مساله واردات اتوبوس‌های دست‌دوم، باید دستورالعمل‌های تعیین‌شده توسط هیات دولت رعایت شود و این اتوبوس‌ها باید تاییدیه سازمان ملی استاندارد، سازمان حفاظت محیط‌زیست، وزارت صمت و گمرک را اخذ کنند. در صورت اخذ تاییدیه‌ها، منعی برای پلاک‌گذاری اتوبوس‌های کارکرده نداریم.»
بعد از آن اما رئیس شورای اسلامی شهر تهران در جواب به این اظهار نظر گل‌علیزاده اظهار کرد که مجوز واردات اتوبوس‌های کم‌کارکرد از دولت و مجلس گرفته شده است و مخالفت سازمان محیط‌زیست در این خصوص معنایی ندارد.»
واردات اتوبوس‌های یورو۴ یا نقض اهداف محیط زیستی
بعد از مخالفت سازمان محیط‌زیست با واردات این خودروها اما رئیس شورای نایب‌رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران در تازه‌ترین اظهارنظر خود بیان کرده است که «شرایط کمبود ناوگان اتوبوسرانی تهران از وضعیت اورژانسی هم بدتر است و سازمان محیط‌زیست نباید برای واردات اتوبوس‌های دست‌دوم سختگیری بیش از حد انجام دهد.»
سیدمحمد آقامیری در این زمینه اظهار کرده است که درحال‌حاضر هم عمده اتوبوس‌هایی که در سطح شهر تهران در حال تردد هستند، بیش از ۱۰ سال کار کرده‌اند و استاندارد یورو۴ هم ندارند.
صحبت‌های آقامیری در حالی مطرح می‌شود که واردات اتوبوس‌ها قرار است با هدف کاهش آلایندگی انجام شود، نه در رقابت با مدل‌های فرسوده موجود در ناوگان. بر این اساس، اگر قرار است اتوبوس‌هایی به ناوگان کشور ورود کنند که مشکلاتی مشابه با مدل‌های موجود داشته باشند، چرا باید مبالغ هنگفتی برای آن هزینه شود؟
همان‌طور که گل‌علیزاده در این خصوص اظهار کرد: «هدف سازمان محیط‌زیست از مخالفت با واردات ۳۵۰ اتوبوس یورو۴ توسط شهرداری تهران این است که تلاش‌ها برای جبران این کمبود به نحوی پیش برود که به احتمال تشدید آلودگی هوای پایتخت دامن نزند.»
فیلتر دوده به‌راحتی از اتوبوس‌های یورو۴ حذف می‌شود
گل‌علیزاده درخصوص مشکل اساسی واردات اتوبوس‌های یورو۴ اظهارر کرد: «با توجه به آن که فیلتر جاذب دوده در خود کارخانه تولیدکننده روی یک اتوبوس نصب نمی‌شود، به‌راحتی می‌توان آن فیلتر را از روی اتوبوس جدا کرد. همچنین فیلترهای جاذب دوده‌ای که بعد از تولید روی اتوبوس‌ها نصب می‌شوند، عمر محدودی دارند و در بلندمدت کیفیت خود را از دست می‌دهند.»
وی با اشاره به تجربیات گذشته بیان کرد: «در سال ۹۸ تعداد ۵۰ اتوبوس ناوگان حمل‌ونقل عمومی تهران مجهز به فیلتر جاذب دوده شدند، اما درحال‌حاضر، فیلترهای بسیاری از این اتوبوس‌ها جدا شده است.»
وی همچنین قیمت این فیلترها را یکی دیگر از عوامل حذف آن‌ها دانست و گفت: «همین حالا قیمت این فیلترها در بازار حدود ۲۰۰میلیون تومان است. بنابراین ما معتقدیم شهرداری تهران به‌جای این که بخواهد اتوبوس یورو۴ وارد کند و بعد فیلتر جاذب دوده روی آن نصب کند، بهتر است از همان ابتدا به واردات اتوبوس‌های یورو۵ بپردازد که به‌صورت کارخانه‌ای فیلتر روی آن‌ها نصب شده است و امکان جداسازی آن وجود ندارد.»
