از آنجا که بسیاری از مردم دنیا ایران را مهد تمدن، فرهنگ و هنر می‌دانند و بسیاری از آنها به نمادها و نشان‌های ایرانی علاقه‌مند هستند، با توجه به اقبال نشان‌های معتبرو خوشنام ایرانی در بازارهای جهانی صاحبان سرمایه و تولیدکنندگان کالاهای داخلی می‌توانند از طریق ایجاد و تقویت نشان ایرانی و بازاریابی بین‌المللی سهم خود را در بازارهای جهانی افزایش دهند. برای توسعه صادرات صنایع داخلی و افزایش سهم بازار جهانی باید رویـه و سیاست جدیدی در حوزه های صنعتی و صادراتی کشور دنبال شود. از این رو توجه بیشتر به رشد تولید و توسعه صادرات محصولات با کیفیت ایرانی برای ورود به بازارهای بین‌المللی یا توسعه بـازار خارجی بسیار با اهمیت است.
البته در راستای توسعه سهم بازار خارجی، تولید کنندگان کالاهای داخلی می بایست با توسعه تحقیقات بـازار در کشور هدف، کالای باکیفیت ایرانی و محصولات جدید را روانه بازارهای خارجی کنند تا ضمن ارزش نهادن به خواسته مشتریان داخلی سهم بازار خارجی‌شان را حفظ کنند. اکنون برخی تولیدکنندگان بزرگ کشوربه دلیل هزینه های بالای صادرات کالا و بعد مسافت تنها به بازارهای سنتی خود صادرات دارند و با توجه به اینکه ایران از نظر ظرفیت و تنوع در تعداد بنادر و کارکرد آنها جزو کشورهای ممتاز منطقه است و در بنادر شمالی ایران پتانسیل‌های صادرات و ترانزیت وجود دارد، می‌توانیم پیشرفت‌های قابل توجهی در حوزه حمل و نقل دریایی و صادرات از طریق دریا داشته باشیم و موجبات افزایش بهره وری در صادرات و سرعت رشد و توسعه اقتصادی کشور را فراهم نماییم.
کشورهای مختلف دسترسی به بنادر را یک نعمت و موهبت می دانند، زیرا بنادر علاوه بر ایجاد فرصت برای توسعه و پیشرفت کشور موجب توسعه کسب و کار در شهرهای بندری می شود. لذا بسیاری از فعالان حوزه تجارت معتقدند توسعه حوزه حمل و نقل دریایی موجب توسعه صادرات کالاهای ایرانی و جهانی سازی خواهد شد. لذا تولیدکنندگان باید با برنامه ریزی برای صادرات کالا از طریق دریا ، توسعه بازارهای صادراتی و افزایش کشورهای هدف را در اولویت قرار دهند و سبب رونق اقتصادی و افزایش ظرفیت صادراتی شوند.
بدیهی است برای توسعه و رونق صادرات، تولید در کشور باید براساس استانداردهای بین‌المللی باشد تا بتواند در بازارهای خارجی حضور پیدا کند. به هرحال این روش که مدل برخی کالاهای تولید داخل تا سال‌ها تغییر نمی‌کند به طور قطـع در مسیر کاهش صادرات در صنعت داخلی بی‌تاثیر نیست و در این زمینه باید تولیدکنندگان استراتژی توسعه محصولات‌شان را بازنگری و تقـویت کنند.
برای این کار باید ابتدا کیفیت محصولات داخلی ارتقا یافته و قیمت آن منطقی باشد. همچنین باید موانع موجود در مسیر تولید برداشته شود تا درنهایت کالای ایرانی با داشتن شرایط رقابت‌پذیر بتواند علاوه بر فروش موفق در داخل کشور در بازارهای خارجی نیز حضور یابد. زیرا در عصر کنونی فعالیت هیچ کسب وکاری در جهان به صورت جزیره‌ای امکان پذیر نیست. در صورتی که بنگاه‌های اقتصادی فعالیت‌های‌شان را جزیره‌ای کنند، فعالیت‌شان تداوم نخواهد یافت و به ضرورت « جهانی شدن » پی خواهند برد.
جهانی شدن، فرآیندی است که بنگاه‌ها و سازمان‌ها به این طریق محصولات و خدمات خود را علاوه بر عرضه در مقیاس داخلی در مقیاسی جهانی عرضه می‌کنند و در این مسیر علاوه بر ایفای نقش در اقتصاد داخلی و منطقه‌ای، بخشی از یک اقتصاد جهانی می‌شوند. جهانی‌سازی از روزهای آغازین کسب و کار وجود داشته ، اما تاثیرات آن در سال‌های اخیر بیشتر بوده است. پیشرفت سریع اثرات کلان اقتصادی جهانی‌سازی با توسعه کشورهای جهان سوم و سایر بازارهای جدید، ایجاد توافقنامه‌های تجارت آزاد، پیدایش اینترنت و دستیابی به پیشرفت‌های تکنولوژیک و ارتباطی، گسترش کسب وکارهای چند ملیتی، ایجاد اتحادیه اروپا، تاثیر ثبات یورو در بازار جهانی ارز و همچنین افزایش نقدینگی پیچیده‌تر بازار ادامه یافت.
در جهانی که به سوی یکپارچه شدن پیش می‌رود، سازمان‌ها با چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی روبه رو هستند. البته این روند به همراه تحولات فناوری در مقایسه با گذشته وضعیت بسیار متفاوتی را ایجاد کرده است. می‌توان گفت جهانی شدن مجموعه‌ای از فرصت‌ها و تهدیدها را پیش روی بنگاه‌ها و سازمان‌ها قرار می‌دهد. در حقیقت جهانی‌سازی برای انواع کسب وکارها فرصتی را فراهم می‌آورد تا به توسعه بازار، افزایش درآمد، پذیرش ریسک و افزایش حقوق صاحبان سهام بپردازند.تاثیر جهانی‌سازی در توافقنامه‌ها و معاملات بین‌المللی و برون مرزی بسیار مشهود است.
از مهم‌ترین نتایج جهانی شدن می‌توان به توسعه رقابت در سطح بین‌المللی اقتصاد اشاره کرد. زیرا در چنین شرایطی شاهد کاهش هزینه‌های حمل و نقل، توسعه فناوری اطلاعات و گسترش تجارت، کاهش هزینه‌های تولید، به حداقل رسیدن محدودیت‌های جغرافیایی و رشد رقابت خواهیم بود که در نهایت منجر به افزایش کارآیی اقتصاد بین‌المللی خواهد شد. به این لحاظ با توسعه حمل و نقل دریایی ، هزینه های صادرات کالا با کاهش چشمگیر هزینه ها روبرو خواهد بود.
بنابراین از آنجا که توسعه صادرات و رقابت‌پذیری صادرات از طریق بنادر موجب تقویت صادرات محصولات تولیدی کشور و کالای داخلی می باشد ، کاهش تعرفه‌ها ، ارائه مشوق‌ها برای حمل و نقـل دریـایی و اطلاع رسانی فرصت‌های صادرات و ترانزیت از طریق دریـای خزر را برای منطقه و دنیـا بسیار حائز اهمیت است. در حال حاضر نیز محصولات کشورهایی نظیر چین، هند، کره و یا ژاپن از کانال بنادر خزر ترانزیت می‌شود، همچنین کشورهای CIS، قطر، عمان، افغانستان، اندونزی و غیره نیز از این بستر خزر می نمایند و با عنایت به اهمیت نقش دریا در اقتصاد ایران و پتانسیل موجود در حوزه حمل و نقل دریایی ؛ کارشناسان معتقدند، علیرغم اینکه زیرساخت‌های صادرات در بنادر شمالی فراهم شده، بسیاری از پتانسیل‌های خـزر هنوز بلا استفاده مانده است. به ویژه اینکه بنادر شمال کشور منطقه ویژه اقتصادی و منطقه آزاد تجاری هستند لذا حضور کارخانه‌های تولیدی در این بنادر می بایست در اولویت قرار گیرد.
در راستای توسعه و رشد تولید و حمایت از کالای ایرانی، فراهم‌سازی زمینه صادرات و توسعه صادرات تولیدات داخلی از طریق بنادر شمالی کشور، ضروری است. در این خصوص توجه صاحبان سرمایه و تلاش تولیدکنندگان در جهت ارتقای مستمر کیفیت محصولات ایرانی و گسترش حضور نشان (برند) های معتبر و خوش نام کشورمان در بازارهای جهانی، زمینه مناسبی برای معرفی نشان (برند) های برتر ایرانی در سطح بین‌المللی فراهم خواهد نمود.
امید است سازمان بنادر و دریانوردی به منظور رشد صادرات درحوزه حمل و نقل دریایی بنادر خزر با رفع موانع احتمالی و تقویت زیرساخت‌های صادرات و حمایت کافی از تولیدکنندگان کالای ایرانی سرمایه‌گذاران واحدهای تولیدی را داشته باشد تا تولیدکنندگان و سرمایه گذاران حوزه های کسب و کار نگران بازگشت سرمایه خود نباشند.
* شهرام شیرکوند – حائـز ۲۹ رتبـه برتر در جشنواره های بین المللی و ملی مطبوعات و خبرگزاری های کشور
